Mumtoz adabiyotda rind obrazining badiiy takomili

DOI 10.52773/tsuull.gold.2022.2/KVRV7271

Abstract

Maqolada rind obrazining Sharq mumtoz adabiyoti, xususan, forsiy va turkiy adabiyotlardagi badiiy takomili xususida so‘z boradi. Muallif dastavval rind so‘zining lug‘aviy va istilohiy ma’nolariga e’tibor qaratib, manbalarda bu so‘z mayzada, avbosh, bezori ma’nolarida qo‘llanilganligini ta’kidlaydi. Uning kuzatishlariga ko‘ra, rind fors mumtoz she’riyatida dastlab o‘z asl ma’nosida kelib, keyinchalik tasavvufiy ma’no kasb etgan. Maqolada rind obrazi fors adabiyotida Sanoyi G‘aznaviy, Nizomiy Ganjaviy, Fariduddin Attor, Sa’diy Sheroziy, Hofiz Sheroziy, turkiy adabiyotda Alisher Navoiy asarlari asosida tadqiq etilgan.
Muallifning fikricha, Hofiz Sheroziy tufayli rind timsoli fors mumtoz g‘azalchilikning markaziy obrazlaridan biriga aylangan. Hofiz
she’riyatida rind faqat lirik asarlarning qahramoni o‘laroq namoyon bo‘lsa, Alisher Navoiy mazkur obrazning lug‘aviy, badiiy-estetik, tarixiy, irfoniyistilohiy ma’nolarini o‘z asarlarida to‘liq namoyon eta olgan. Maqolada mazkur muammo Navoiy lirikasi, dostonlari va nasriy asarlari misolida tadqiq etilgan.